καθρέφτης

καθρέφτης
Βλ. λ.κάτοπτρο.
* * *
και καθρέπτης και κατρέφτης, ο (Μ καθρέφτης και καθρέπτης)
1. κάτοπτρο
2. λεία επιφάνεια η οποία ανακλά εικόνες, μορφές κ.λπ.
3. υπόδειγμα, ομοίωμα
νεοελλ.
1. κάθε λεία και καλογυαλισμένη επιφάνεια («θα γυαλίσετε τις μπότες σας, ώσπου να γίνουν καθρέφτης»)
2. (κατ' επέκτ.) κάτι που έχει καθαριστεί με επιμέλεια («έκανε την αυλή καθρέφτη»)
3. ενέργεια ή κατάσταση που απεικονίζει πραγματικότητα («η έκφραση τών ματιών είναι καθρέφτης τής νοημοσύνης»)
4. θηρευτικό όργανο για την προσέλκυση και το κυνήγι τών κορυδαλλών
5. μέρος τής θύρας, τα πλατώματα που περιλαμβάνονται μεταξύ τών τελάρων τής κάσας μιας θύρας, αλλ. τύμπανο ή ταμπλάς
6. το πλατύ σανίδωμα τής πρύμνης τής βάρκας ή τών παλιών ιστιοφόρων
7. παροιμ. α) «γριά που θέλεις παντρειά κοιτάξου στον καθρέφτη» — γι' αυτούς που έχουν παράλογες αξιώσεις
β) «ό,τι μούτρα δείξεις στον καθρέφτη, εκείνα σού δείχνει» — για ανταπόδοση τών ίσων.
[ΕΤΥΜΟΛ. < αρχ. κάτ-οπτρον* που υπέστη σειρά μεταβολών. Συγκεκριμένα: κάτ-οπτρον > κάθ-οπτρον με δάσυνση κατ' αναλογική επίδραση τού ὁρῶ, φαινόμενο σύνηθες κατά τους ελληνιστικούς χρόνους (πρβλ. καθ-οπτεύω, ἐφ-όπτης αντί τών ορθών κατ-οπτεύω, ἐπ-όπτης). Εν συνεχείᾳ κάθοπτρον > κάθροπτον με μετάθεση τού υγρού συμφώνου -ρ- (πρβλ. και μαρτυρούμενο αττ. τ. κάτροπτον). Το κάθροπτον θα πρέπει να έδωσε *καθρόπτης με αλλαγή γένους κατά τα αὐτόπτης, ἐπόπτης και κατόπιν, με μεταβολή τού συμφωνικού συμπλέγματος -πτ- σε -φτ-, θα πρέπει να προέκυψε τ. *καθρόφτης. Η τελευταία μεταβολή τού -όφτης σε -έφτης έγινε ίσως κατά τα κλέφτης, ψεύτης κ.λπ., επειδή η κατάλ. -όφτης στη Νέα Ελληνική είναι μάλλον ασυνήθιστη].

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Нужна курсовая?

Look at other dictionaries:

  • καθρέφτης — ο γυάλινη επιφάνεια που αντανακλά τα πρόσωπα και πράγματα που βρίσκονται μπροστά της: Έφυγα από το σπίτι χωρίς να κοιταχτώ στον καθρέφτη …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • Ιαπωνία — Επίσημη ονομασία: Αυτοκρατορία της Ιαπωνίας Έκταση: 377.835 τ. χλμ. Πληθυσμός: 126.771.662 (2001) Πρωτεύουσα: Τόκιο (8.130.408 κάτ. το 2000)Νησιωτικό κράτος της ανατολικής Ασίας, χωρίς σύνορα στην ξηρά με άλλη χώρα. Βρέχεται στα Β από την… …   Dictionary of Greek

  • κάτοπτρο — Κάθε επιφάνεια που ανακλά κανονικά (δηλαδή σύμφωνα με τον νόμο της ανάκλασης) τις φωτεινές ακτίνες. Την ιδέα του κ. επινόησε πιθανότατα ο άνθρωπος, όταν παρατήρησε το είδωλό του να ανακλάται στην επιφάνεια του ήρεμου νερού· για να υλοποιήσει όμως …   Dictionary of Greek

  • δίοπτρα — Οπτικό όργανο το οποίο χρησιμοποιείται για την παρατήρηση αντικειμένων που βρίσκονται σε μεγάλη απόσταση. Η δ. αποτελείται από έναν σωλήνα μεταβλητού μήκους, στο ένα άκρο του οποίου είναι στερεωμένοι δύο φακοί (ή συστήματα φακών): o… …   Dictionary of Greek

  • καθρεφτάκι — το (υποκορ. τού καθρέφτης) μικρός καθρέφτης …   Dictionary of Greek

  • μαγικός — ή, ό (AM μαγικός, ή, όν) [μάγος] 1. αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στους μάγους («διακοῡσαι δὲ καὶ τῶν μαγικῶν λόγων, τοῡ βασιλέως κελεύσαντος», Πλούτ.) 2. αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στη μαγεία (α. «μαγικά ξόρκια» β. «μαγική τέχνη») 3. το θηλ.… …   Dictionary of Greek

  • Ιράν — Επίσημη ονομασία: Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν Παραδοσιακή ονομασία: Περσία Έκταση: 1.648.000 τ. χλμ. Πληθυσμός: 65.540.226 (2002) Πρωτεύουσα: Τεχεράνη (6.758.845 κάτ. το 1996)Κράτος της νοτιοδυτικής Ασίας στη Μέση Ανατολή. Συνορεύει στα Β με το… …   Dictionary of Greek

  • καθρεφτάκι — το υποκορ. του καθρέφτης μικρός καθρέφτης: Κάθε κυρία έχει και ένα καθρεφτάκι μέσα στην τσάντα της …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • Nikolas Asimos — Nikolaos Asimopoulos Born August 20, 1949(1949 08 20) Died March 17, 1988(1988 03 17) (aged 38) Nationality Greek Other names Nikos Asimos …   Wikipedia

  • Yannis Yfantis — (born 1949 in Raina in the Etoloakarnania prefecture in Greece) is a Greek poet who is awarded with the Cavafy Award. He was born in 1949 in Raina in the Etoloakarnania prefecture near Agrinio. He was presented to the Thessaloniki Public… …   Wikipedia

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”